Co oznacza ten skrót i dla kogo system ten jest przeznaczony?
SDE, inaczej System Dozoru Elektronicznego, to jedna z form, w których można wykonywać karę pozbawienia wolności. Pozwala ona na tzw. wolnościowe odbywanie kary w ściśle określonym miejscu pobytu, nie będącym jednocześnie zakładem karnym.
System ten polega na kontrolowaniu wspomnianego miejsca pobytu osoby dozorowanej. Używa się w tym celu urządzenia rejestrującego (bransoleta z nadajnikiem GPS), umieszczonego zazwyczaj na nodze użytkownika. Poza tym dozór elektroniczny umożliwia również odbywanie w ten sposób kary ograniczenia wolności oraz przewidzianych w ustawie środków karnych
i zabezpieczających.
Brzmi dość optymistycznie, stąd nie bez powodu sporo skazanych na karę pozbawienia wolności próbuje skorzystać z tej opcji.
Czy ta opcja przeznaczona jest dla wszystkich?
Otóż nie, bowiem konieczne jest w tym celu spełnienie kilku przesłanek – zarówno formalnych jak i materialnych. Co więcej, dopiero wypełnienie tych pierwszych stanowi podstawę do tego, aby wniosek w ogóle przeszedł do fazy jego merytorycznego rozpoznania.
Co więc należy zrobić, aby móc skutecznie starać się o skorzystanie z odbywania kary pozbawienia wolności w Systemie Dozoru Elektronicznego.
Przesłanki formalne SDE:
– kara pozbawienia wolności, którą orzeczono względem skazanego nie przekracza 18 miesięcy, bądź nie przekroczyła 3 lat pozbawienia wolności, a skazanemu, który rozpoczął jej odbywanie, pozostało nie więcej niż 6 miesięcy do końca;
– skazany nie został zakwalifikowany jako recydywista w rozumieniu art. 64 § 2, 64a oraz osoba w rozumieniu art. 65 § 1 i 2 kodeksu karnego;
– skazany posiada miejsce stałego pobytu (to, w którym docelowo ma wykonywać dozór elektroniczny),
– jeżeli w ww. miejscu zamieszkują osoby pełnoletnie, muszą wyrazić one zgodę na odbywanie przez skazanego kary w tej lokalizacji (zgody raz wyrażonej nie można cofnąć),
– lokum, w którym ma być odbywana kara, spełnia warunki techniczne określone w ustawie.
Przesłanki materialne – jest to w istocie jeden, lecz konkretny warunek, tj.
– względem skazanego (który rozpoczął już wykonywanie kary) nie stoją na przeszkodzie szczególne względy wskazujące, że w razie odbycia kary w tym systemie nie zostaną osiągnięte cele kary;
– względem skazanego, który odbywania kary jeszcze nie rozpoczął – jeżeli względy bezpieczeństwa i stopień demoralizacji, a także inne szczególne okoliczności nie przemawiają za potrzebą osadzenia skazanego w zakładzie karnym.
Ponownie, uwaga, przesłanka ta jest rozpatrywana jedynie w przypadku, kiedy spełnione zostały wszystkie z przesłanek formalnych. W innym przypadku postępowanie staje się bezprzedmiotowe.
W praktyce jest to warunek najistotniejszy, a poza tym podlega bardzo szerokiej interpretacji sądów penitencjarnych oraz sądów odwoławczych. Od tego bowiem, w jaki sposób sąd (bądź też Komisja Penitencjarna, czyli de facto administracja zakładu karnego) oceni zaistnienie szczególnych względów (lub ich brak), oraz ich wpływ na cele kary, jakie mają zostać osiągnięte, zależy to, w jaki sposób zostanie rozstrzygnięty wniosek skazanego/jego obrońcy.
Treść regulacji artykułującej przesłankę materialną przerzuca ciężar wykazania szczególnych okoliczności na organ rozpatrujący wniosek. Niemniej nadal kluczowe staje się zwięzłe i trafne sformułowanie takiego wniosku, połączone z istotnymi dla sprawy okolicznościami faktycznymi (takimi jak chociażby rodzaj, miejsce i przedziały czasowe wykonywania pracy). Właściwe uzasadnienie może bowiem przyczynić się do korzystnego dla skazanego rozstrzygnięcia. Warto więc skorzystać w takich wypadkach z pomocy adwokata specjalizującego się w sprawach penitencjarnych, czyli takich jakie oferuje nasza Kancelaria.